şehit kâmil olayı ne demek?

Şehit Kâmil Olayı, 21 Ocak 1920 tarihinde o zamanki adı Antep olan Gaziantep'te gerçekleşen olay.

Olay

I. Dünya Savaşı sonrasında imzalanan Mondros Mütarekesinin İtilaf Devletlerine verdiği yetkilere dayanarak¹ önce İngiliz, ardından da Fransız kuvvetlerince işgal edilen² Antep'te gerçekleşmiştir. Olayın gerçekleştiği tarihte, 14 yaşında olan Mehmet Kâmil³, üvey annesi Hatice Hanım ile birlikte sırtlarında kendir çubukları taşımaktaydı⁴. Evlerine döndükleri sırada, Hatice Hanım, o dönemde Fransız askerlerinin erzak deposu olarak kullandıkları bir fırının önünde dinlenmek istedi⁵. Mehmet Kâmil ise arkadaşı Zavar Halil ile birlikte arkasından geliyordu⁶. Bu sırada karşılarına çıkan üç Fransız askeri, Hatice Hanım'a saldırarak peçesini açmak istedi⁷⁸. Hatice Hanımın askerlere direnmesi ve bağırması⁹ üzerine, Mehmet Kâmil koşarak askerlerin üzerine saldırdı¹⁰. Askerler, süngü ile Mehmet Kâmil'i öldürerek fırının içerisine saklandılar¹¹¹². Olayı gören Antep halkı galeyana gelerek fırına saldırdı¹³.

Halkı sakinleştirmek için olay yerine gelen jandarma ve polis birlikleri çağrıldı¹⁴. Mehmet Kâmil'in cenazesi ise, ertesi gün öğle namazının ardından kaldırılarak defnedildi¹⁵.

Sonrası

Mehmet Kâmil'in öldürülmesi Antep halkının tepkisine neden oldu. Olayın ardından, şehir genelinde büyük bir miting düzenlendi. Mitingde "Fransızlar yurdumuzdan çekilin, burası Türk memleketidir" sloganları atıldı¹⁶. Şehirde bulunan Fransız kumandanı Yarbay Saint-Marie, Mehmet Kâmil'in ailesine taziye ziyaretinde bulundu. Yarbay, olay nedeniyle aileye tazminat teklif etse de, Mehmet Kâmil'in babası Ökkeş Ağa, bu teklifi reddetti¹⁷. Kaynaklarda, Antep'in kurtuluşunu başlatan olayın bu olduğu ileri sürülmüştür¹⁸¹⁹²⁰.

Olayı izleyen aylarda, Fransız güçleri ile Antep halkı arasındaki çatışmaların şiddeti artmaya başladı. Bu süreçte Fransız askerlerine karşı mücadelesi ile halkın da takdirini kazanan Teğmen Sait Bey'in de öldürülmesi²¹, Antep halkının direncini daha da artırsa da, düzenli güçlere karşı direnemeyen şehir 9 Şubat 1921 tarihinde teslim oldu. Fakat Sakarya Meydan Muharebesinin ardından imzalanan Ankara Anlaşması ile, Fransız güçleri şehri boşalttı²².

İlerleyen yıllarda, Mehmet Kâmil'in adı Gaziantep'in çeşitli yerlerinde yapılan okullara, camilere, sosyal tesislere verilmiş, anısına bir de anıt yapılmıştır²³. Ayrıca Gaziantep'in ilçelerinden birinin de (Şehitkamil) adı olmuştur.

Dipnotlar

Kaynakça

Kitaplar

İnternet siteleri

Orijinal kaynak: şehit kâmil olayı. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. Bu yetkilerin İtilaf Devletlerince anlaşmaya aykırı olarak kullanıldığı bazı kaynaklarda dile getirilmektedir. Mesela; ŞENOL, KÜÇÜKDEMİRCİ, IŞILDAK, s. 38 ↩

2. ÖZGÜR, s. ? ↩

3. ↩
4. ↩

5. ÖZTÜRK, s. 78 ↩

6. ↩
7. ↩
8. ↩
9. ↩

10. ŞENOL, KÜÇÜKDEMİRCİ, IŞILDAK, s. 38 ↩

11. ↩
12. ↩
13. ↩
14. ↩
15. ↩
16. ↩
17. ↩
18. ↩
19. ↩
20. ↩
21. ↩
22. ↩
23. ↩

Kategoriler